Sữa mẹ chính là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo cho cho bé cung cấp đầy đủ kháng thể vitamin và những chất cần thiết vào trong cơ thể đặc biệt đối với trẻ sơ sinh. Thế nhưng, trong nhiều tình huống khi đi chơi hay đi du lịch hoặc mất điện nhiều gia đình chưa có tủ lạnh thì mẹ thường băn khoăn với câu hỏi làm sao để bảo quản sữa mẹ an toàn và vẫn giữ được dinh dưỡng cho con trong nhiều ngày.
Bài viết này dưới đây của chúng tôi sẽ cung cấp tổng hợp cho bạn các phương pháp bảo quản sữa mẹ thì không có tủ lạnh cùng những lưu ý quan trọng về thời gian hay dụng cụ cách hầm pha sửa tủ lạnh sửa công sữa mẹ hoặc khi nào cần nhờ chuyên gia can thiệp.
Lưu ý trong việc giữ nhiệt độ bảo quản sữa đúng cách
- Ở nhiệt độ phòng (≤ 25–26°C): Sữa mẹ tươi nên dùng trong tối đa 4 giờ; nếu nóng >30°C, thời gian ngắn hơn (1–2 giờ).
- Trong túi giữ nhiệt/cooler với đá gel: Có thể bảo quản được lên tới ~24 giờ nếu giữ lạnh tốt.
- Các cách tạm thời hữu dụng: Túi giữ nhiệt, bình giữ nhiệt, ngâm nước mát, thùng xốp + đá/đá khô.
- Ghi nhãn, lưu trữ từng phần nhỏ (30–120 ml), không trộn sữa mới với sữa đã để lâu.
Những nguyên tắc trong việc bảo quản sữa bạn cần biết:
- Vệ sinh tay và dụng cụ: rửa tay sạch; bình/bao đựng sữa phải là loại an toàn (sterilized, BPA-free) hoặc túi trữ sữa chuyên dụng.
- Chia nhỏ lượng từng chai/túi: cho mỗi lần bú 60–120ml để tránh bỏ đi phần thừa.
- Ghi nhãn: ngày — giờ vắt; nếu dùng cho trông trẻ/nhà trẻ thì kèm tên bé.
Phương pháp bảo quản khi không có tủ lạnh (chi tiết và cách thực hành)
Dùng túi giữ nhiệt hoặc bình giữ nhiệt (cách phổ biến nhất)
Cách làm: Cho túi/túi trữ sữa vào bình giữ nhiệt hoặc túi giữ nhiệt có đá gel/ice pack đã được làm lạnh.
Thời gian an toàn: thông thường 4–24 giờ tùy chất lượng túi và đá gel; nếu túi giữ nhiệt giữ được <4°C liên tục thì kéo được tới ~24 giờ. Với túi giữ nhiệt loại tốt và nhiều đá gel đặt sát bình, 24 giờ là khả thi trong đi lại.
Mẹo vặt dành cho bạn: Đặt chai sát đá gel (không để chai trực tiếp chạm đá khô nếu dùng đá khô cực lạnh — có thể làm chai quá lạnh hoặc ảnh hưởng chất liệu).
Ngâm trong chậu nước mát (tại nhà, tình huống khẩn cấp).
Cách làm: Cho chai/túi kín vào hộp nhựa kín, đặt hộp vào chậu nước mát (nước thay vài giờ/lần).
Khi dùng: Phù hợp cho vài giờ khi ở nhà, giúp duy trì nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ phòng.
Lưu ý: Nước phải sạch; không dùng nước ấm vì kích thích vi khuẩn phát triển.
Thùng xốp + đá viên/đá khô (khi di chuyển hoặc mất điện dài).
Cách làm: Cho chai/túi sữa vào thùng xốp, xen kẽ đá viên/đá gel; nếu dùng đá khô, bọc đá bằng túi để tránh tiếp xúc trực tiếp.
Thời gian: Có thể kéo dài vài giờ đến 24+ giờ tùy lượng đá và cách sắp xếp. Đá khô giữ lạnh mạnh hơn đá nước nhưng cần thao tác cẩn thận.
Tổng quát: Nếu nhiệt độ ≤ 25–26°C, sữa mẹ tươi nên dùng trong tối đa 4 giờ. Nếu nhiệt độ > 30°C, thời gian an toàn giảm còn 1–2 giờ. Đây là khuyến cáo an toàn để giảm rủi ro vi khuẩn phát triển.
Hướng dẫn chi tiết cho từng trường hợp thực tế
Đi chơi nửa ngày (không có tủ lạnh)
- Vắt sữa vào chai/túi sạch, đóng kín, ghi ngày giờ.
- Đặt chai vào túi giữ nhiệt nhỏ có 2–4 miếng đá gel đã lạnh.
- Thay đá gel nếu cần; đưa vào túi sát đá để giữ lạnh tốt.
- Dùng trong vòng 6–8 giờ tốt nhất; nếu túi giữ nhiệt tốt và đá nhiều, có thể kéo tới 24 giờ (tham khảo điều kiện).
Di chuyển xa (xe hơi, tàu)
- Dùng thùng xốp + đá gel hoặc túi giữ nhiệt nhiều lớp. Đặt chai/ túi sát đá gel, không mở nắp quá sớm.
- Nếu hành trình >12 giờ, ưu tiên chia nhỏ sữa, dùng trước phần cũ nhất.
Mất điện tại nhà (dự phòng)
- Nếu mất điện ngắn (<4 giờ) và nhiệt độ nhà chưa quá nóng, sữa tạm ổn trong túi giữ nhiệt kèm đá gel.
- Nếu mất điện kéo dài, cân nhắc: chuyển sữa sang tủ lạnh của hàng xóm/ người thân, nhờ trạm y tế/hospice gần nhất, hoặc dùng dịch vụ sửa tủ lạnh nếu cần khẩn cấp.
Hâm nóng, rã đông và cách cho bé bú an toàn
- Không hâm sữa trên bếp lửa — dễ nóng không đều. Hâm bằng bộ cách thủy (chạy nước ấm) hoặc máy hâm sữa.
- Nhiệt độ cho bé bú: kiểm thử giọt nhỏ ở mu bàn tay; ấm vừa phải (~37°C).
- Sữa đã hâm: dùng trong 2 giờ nếu để ở nhiệt độ phòng; phần thừa không được để lại và cho bé bú lần nữa (vì vi khuẩn từ miệng bé có thể vào sữa).
- Sữa đã rã đông từ ngăn đá: rã đông trong ngăn mát hoặc đặt trong nước ấm; không dùng lò vi sóng; không được đóng băng lại nếu đã rã.
Vệ sinh dụng cụ và an toàn cho mỗi khi sử dụng sữa cho con
- Vệ sinh bình, nắp, núm sau mỗi lần dùng: rửa bằng nước nóng + xà phòng, để khô.
- Sterilize (tiệt trùng) cho trẻ sơ sinh non tháng hoặc nếu bé ốm; bình thường rửa sạch là đủ cho trẻ khoẻ mạnh.
Dấu hiệu sữa mẹ đã hỏng — nên bỏ ngay
- Mùi chua/sour, vị lạ, hoặc có váng bất thường → bỏ.
- Nếu sữa để lâu ở nhiệt độ nghi ngờ (>4 giờ ở phòng 25°C, >1–2 giờ ở >30°C) — không dùng cho trẻ sơ sinh non tháng hoặc trẻ ốm.
Lưu ý đặc biệt cho trẻ non tháng / hệ miễn dịch yếu
Trẻ sinh non hoặc có bệnh lý: Thận trọng hơn — thời gian an toàn ngắn hơn; khi nghi ngờ, nên tham khảo bác sĩ/nữ hộ sinh. AAP & các chuyên gia khuyến cáo bảo quản chặt chẽ hơn cho nhóm này.
Câu hỏi thường gặp trong việc bảo quản sữa mẹ
Sữa đã vắt để ngoài 8 giờ có dùng được không?
- Nếu nhiệt độ phòng ≤25°C thì tối đa là 4 giờ; ở điều kiện cực sạch có tài liệu cho phép 6–8 giờ nhưng không nên mạo hiểm, đặc biệt với trẻ nhỏ. Tốt nhất là không dùng sau 4 giờ trừ khi bạn chắc chắn điều kiện bảo quản rất tốt. Có thể trộn sữa mới vắt với sữa đã để trong túi giữ nhiệt không?
- Không nên trộn sữa nóng mới vắt với sữa đã để lâu; nếu muốn trộn, làm mát sữa mới trước bằng cách để vào ngăn mát/ túi đá rồi trộn.
Túi trữ sữa mua sẵn có an toàn không?
- Túi chuyên dụng cho sữa mẹ (được đóng gói, an toàn, không chứa BPA) là lựa chọn tối ưu; nhớ ghi nhãn và sử dụng lần lượt.
- Nếu sau khi cho bé bú sữa nghi ngờ hỏng, bé nôn nhiều, tiêu chảy, sốt — cần đưa bé đến cơ sở y tế.
Giải pháp lâu dài (vì sao vẫn cần tủ lạnh)
Các phương pháp trên chỉ là giải pháp tạm thời. Để bảo quản liên tục và an toàn lâu dài, tủ lạnh/tủ đông vẫn là giải pháp tốt nhất: giữ sữa trong điều kiện ổn định, cho phép lưu trữ ngày/tuần/tháng. Theo CDC, sữa để tủ lạnh có thể dùng trong tối đa 4 ngày; trong ngăn đá thích hợp, bảo quản lâu hơn (6–12 tháng, tốt nhất trong 6 tháng).
Nếu tủ lạnh hỏng — bạn nên làm gì?
- Tạm thời chuyển sữa vào túi giữ nhiệt + đá gel hoặc nhờ người thân/ hàng xóm cất tạm.
- Nếu tủ hỏng nặng, gọi dịch vụ sửa tủ lạnh uy tín ngay để giảm rủi ro mất mát sữa (và thực phẩm khác).
- Nếu cần, hãy cân nhắc mua thùng đá chuyên dụng hoặc tạm thời dùng dịch vụ lưu trữ lạnh (nếu có) trong khu vực.
Bảo quản sữa mẹ khi không có tủ lạnh không phải là bất khả thi — với túi giữ nhiệt, thùng xốp + đá, ngâm nước mát và tuân thủ nguyên tắc vệ sinh + giới hạn thời gian, mẹ có thể giữ sữa an toàn cho bé trong nhiều tình huống cấp bách.
Tuy nhiên, để bảo quản dài hạn và an toàn nhất, tủ lạnh/tủ đông vẫn là lựa chọn tối ưu. Nếu tủ lạnh nhà bạn gặp sự cố, hãy khắc phục sớm gọi thợ sửa tủ lạnh, dịch vụ 24/7 qua Hotline:0983608192 để được hỗ trợ.
